Abstract


ÖĞRETMEN ADAYLARININ ELEŞTİREL PEDAGOJİ DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ VE ELEŞTİREL PEDAGOJİYE YAKLAŞIMLARININ KEŞFEDİLMESİ: AÇIKLAYICI KARMA DESEN ARAŞTIRMASI

Bu çalışma, öğretmen adaylarının eleştirel pedagoji düzeylerini belirlemeyi, eleştirel pedagoji düzeyleri ile sınıf yönetimi stilleri arasında bir ilişki olup olmadığını analiz etmeyi ve aynı zamanda yüksek öğretimde eleştirel pedagoji uygulamaları için pratik öneriler sunmayı amaçlamaktadır. Araştırma yöntemi olarak açıklayıcı karma desen tasarımı kullanılmıştır. Katılımcılar arasında altı farklı bölümde okuyan 318 öğretmen adayı yer almaktadır; ancak normallik varsayımına aykırı veriler çıkarıldıktan sonra 264 öğretmen adayından elde edilen verilerle analiz yapılmıştır. Daha sonra aynı örneklem grubundan nitel aşamada yer alacak 18 öğretmen adayı seçilmiş ve onlardan nitel veriler toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde korelasyon analizi, t-testi ve ANOVA, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yapılmıştır. Bulgular, öğretmen adaylarının eleştirel pedagoji ilkelerine ve alt boyutlarına orta düzeyde katıldıklarını göstermektedir. İkinci olarak, sınıf yönetimi stili açısından, öğretmen adayları daha çok Koruyucu ve Laissez-faire (demokratik) stillere eğilimlidir. Laissez-faire (demokratik) tarz ile eleştirel pedagoji düzeyi arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki varken; Eleştirel pedagoji düzeyi ile Koruyucu stil ve Baskıcı stil arasında anlamlı negatif korelasyon vardır. Birinci sınıf öğretmen adaylarının eleştirel pedagoji düzeyleri, son sınıftaki öğretmen adaylarına göre daha yüksektir. Sınıf eğitimi, Rehberlik ve psikolojik danışma ve Fen bilgisi eğitimi alanlarındakilerin eleştirel pedagoji düzeyleri Sosyal bilgiler eğitimi ve Türkçe eğitimi bölümlerindekilerden anlamlı derecede yüksektir. Nitel bulgularda öğretmen adayları, sınıf uygulamalarında eleştirel pedagoji ilkelerine dayalı bir öğretimin “ilerici, dönüştürücü, eleştirel, gücü paylaşan ve sosyal adaleti destekleyici” olması gerektiğini iddia etmektedirler. Eleştirel pedagoji uygulamaları olarak, otoritenin paylaşıldığı aktiviteler, ters/zıt düşünme aktiviteleri ve gücün bir merkezde toplanmasını engelleyen aktiviteleri, ve her öğrencinin değerli ve merkezde olduğunu fark etmesini sağlayacak grup çalışmalarını önermektedirler.



Keywords

Eleştirel pedagoji ilkeleri, sınıf yönetim stilleri, eleştirel bilinçlilik, Paulo Freire





References