Abstract


SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARINDA EDEBİ ÜRÜNLERİN VE DİĞER BASILI ESERLERİN KULLANIM DURUMU

Edebi ürünler ve diğer bilgi verici kaynak eserler sosyal bilgiler öğretim programında amaçlanan kazanımların, insana özgü temel değer ve tutumların, 21. yüzyıl temel yetkinliklerin geliştirilmesinde ve pekiştirilmesinde rol üstlenebilecek güce sahip materyallerdir. Çalışmanın amacı bu kapsamda sosyal bilgiler ders kitaplarında edebi ürünler ve diğer alıntı yapılan eser türlerini ve bunların kullanım durumunu belirlemektir. Araştırmanın örneklemini 2019 yılında güncellenen EBA çevrimiçi eğitim platformunda yer alan 4, 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda genel olarak sosyal bilgiler ders kitaplarında farklı edebi ürün ve sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik, sosyo-coğrafi ve sosyo-bilimsel kitaplardan yapılmış alıntı eserlere rastlanmıştır. Bu edebi ürün ve diğer alıntı eserlere en fazla 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında, en az 4, 5 ve 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında rastlanmıştır. 4. sınıfta sık olmamakla birlikte 5 ve 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında bu edebi eserlerin temel eserlerden alıntılanmaktan ziyade genellikle genel ağ adresi üzerinden kaynak gösterilmeden aktarıldığı bir etik ihlali ile karşılaşılmıştır. Tüm sosyal bilgiler ders kitaplarında edebi ürünlerin ve diğer basılı eserlerden yapılan alıntıların öğrenme alanlarıyla uyumlu içerikte olduğu belirlenmiştir. Fakat çok sayıda edebi ürün ve eserin öğrenci seviyesine göre yeniden düzenlenerek kullanabildiği tespit edilmiştir. Bu sonuçlar Türkiye’de sosyal bilgiler derslerine yardımcı olabilecek edebi tür ve çok sayıda farklı içerikte kaynak eserlerin (ticari kitap) öğrenci seviyesine uygun olarak dil ve anlatım açısından düzenlenip basılmasına ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Ders kitaplarında bu şekilde kaynak gösterilmeden genel ağ üzerinden yapılan alıntıların da azalacağı düşünülmektedir.



Keywords

Edebi ürünler, sosyal bilgiler öğretimi, sosyal bilgiler ders kitapları, ticari kitap.





References