Bu araştırmanın amacı empatik eğilim ile insan hakları tutumu arasındaki ilişkide eleştirel düşünmenin aracı rolünü sınamaktır. Araştırma nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modeline uygun olarak tasarlanmıştır. Çalışmada empatik eğilim ve insan hakları tutumu arasındaki ilişkide eleştirel düşünmenin aracı etkisinin incelenmesi amaçlandığı için ilişkisel tarama modeline dayanan yapısal eşitlik modellemesinden yararlanılmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda öncelikle aracılık modeli teorik şekilde oluşturulmuştur. Ardından aracılık modeli yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak test edilmiştir. Araştırmanın örneklemini 494 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcıların 211’i kadın, 283’ü erkek öğrencilerden oluşmaktadır. Çalışma grubunu oluşturan katılımcılar ortaokul beş, altı, yedi ve sekizinci sınıflarda öğrenim gören öğrencilerdir. Çalışmanın örneklemi basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmada KA-Sİ Empatik Eğilim Ölçeği-Ergen Formu, İnsan Hakları Tutum Ölçeği ve Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmada tanımlayıcı veri analizi, güvenilirlik analizi, korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modellemesi ile aracılık analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan üç ölçeğin güvenilirlik düzeyleri Cronbach Alfa katsayıları ile analiz edilmiştir. Ölçekler üzerinden aracılık analizlerini gerçekleştirmek üzere Bootstrap tabanlı yapısal eşitlik modellemesi tekniğine başvurulmuştur. Yapısal eşitlik modeli ile aracılık analizleri uygulanırken DWLS tahmin tekniği ile B=1000 adet Boostrap örneklemi kullanılarak analiz sonuçları elde edilmiştir. İstatistiksel uygulamalar R yazılımında bulunan lavaan paketi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda empatik eğilim ile insan hakları arasında aynı yönlü ve düşük düzeyde; empatik eğilim ile eleştirel düşünme arasında aynı yönlü ve orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Eleştirel düşünme ile insan hakları arasında ise aynı yönlü ve düşük düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Empatik eğilim ile insan hakları tutumu arasındaki ilişkide eleştirel düşünmenin anlamlı ve tam aracı role sahip olduğu bulunmuştur.

Empatik eğilim, insan hakları tutumu, eleştirel düşünme, yapısal eşitlik modellemesi