Zekâ testleri genellikle çeşitli alanlarda tanısal psikolojik değerlendirmelerde kullanılır. Eğitim açısından zekâ testlerinin önemi ise öğrencilerin okulda sunulan öğretim süreçlerinden yararlanıp yararlanamayacaklarını belirleme noktasında ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla öğrencilerin bilişsel performanslarına uygun öğretimsel uyarlamaların yapılabilmesi açısından zekâ testlerinin uygulanması önem kazanmıştır. Bunun yanı sıra bu süreçte, öncelikle dikkat edilmesi gereken kullanılan ölçme aracının geçerli ve güvenilir bir araç olup olmadığıdır. Önemli noktalardan biri de zekâ testlerinin neyi ölçtüğüdür. Testlerin kuramsal temellerinin incelenmesi ve bu doğrultuda çağdaş zekâ testlerinin ölçmeyi hedeflediği bilişsel fonksiyonların neler olduğunun bilinmesi zekâ testi sonuçlarının etkili ve doğru yorumlanmasını sağlayacaktır. Alan yazında birçok zekâ testi mevcuttur. Zekâ testleri farklı kuramsal temellere göre geliştirilmiştir. Zekâ alanında çalışılan bilim insanları, zekâyı farklı perspektiflerde de incelemişlerdir. Bu perspektifler arasında günümüzde birçok zekâ testi için kuramsal temel oluşturan ve bilimsel olarak kabul bulmuş iki önemli yaklaşım; faktör-analitik ve bilgi-işlem perspektifine dayanan zekâ kuramlarıdır. Faktör analitik bakış açısı ile zekâyı açıklayan temel kuramlar günümüzde birçok zekâ testinin temelini oluşturmaktadır. Bu kuramlar içerisinde en çok kabul bulan kuram Cattell-Horn-Carroll (CHC) Zekâ Kuramı ’dır. Bu farklı perspektiflere dayanan her bir zeka testi içerik ve yanıt formatı bakımından da farklılık gösteren yapıya sahiptir. Zekâ testleri, puana dayalı bir sonuç elde edilmesi ve bireylerin bu sayısal değerlere göre sınıflandırılmasından öte bilişsel yetenekleri anlamaya yönelik yorumları içermektedir. Bu açıdan zekâ testlerinin kuramsal temellerinin ve psikometrik özelliklerinin anlaşılması test sonuçlarının yorumlanması sürecinde önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı zekâ testlerinin kuramsal yapısının analiz edilmesiyle zekâ kuramları ile zekâ testleri arasındaki ilişkinin karşılaştırılmasını sağlamaktır. Çalışma sonucu faktör analitik kuramların güncel zekâ testlerinde en sık kullanılan yaklaşım olduğu belirlenmiştir.

zeka, zeka teorileri, zeka testi