XI. century is a quite important era since the Turco-islamic culture has entered its age of advancement from the age of formation. In this era, beside the developments in political, military and cultural areas, there is also significant achivements in the field of Turkish thought. Turks who have taken place in the Islamic civilization a short time ago, has been quite succesful to integrate their original customs and traditions to the values of the new religion they accepted which are strenthen by the cultures of Persian and Arabic civilizations. Two major works written in the mentioned century; Kutadgu Bilig and Divânü Lügati’t-Türk can be seen as the evidences of this success. As dear departed Reşit Rahmetî Arat stated, Divânü Lügati’t-Türk describes the external side of the Turkish civilization while Kutadgu Bilig describes the internal side of Turkish civilization in political and administrative aspects.Work of Yusuf of Balasagun who had a high ranking as Hâs Hâcib, in the Turkish administrative structure; Kutadgu Bilig is the most precious work we have by the reasons that it reflects the conceptions of justice and law in the Turkish civilization, further it is also one of the essential sources of the history of Turkish thought.

Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig, Karachaniden.

XI. yüzyıl Türk İslam kültürünün gelişme çağından yükselme çağına geçtiği önemli bir yüzyıldır. Bu devirde Türk tarihinde siyasi, askeri ve kültürel yönden çok önemli ilerlemeler olmakla birlikte Türk düşünce tarihi açısından da kayda değer ilerlemeler gerçekleşmiştir. Daha yeni İslam medeniyeti dairesine giren Türkler İslamiyet ile birlikte gelen güçlü Fars ve Arap kültürleri karşısında İslamiyet’ten önceki eski Türk mazilerini yaşatmakla birlikte kendi örf - adetleri ile sosyal ve hukukî müesseselerini yeni kabul ettikleri dinin icaplarına intibak ettirmede fevkalade başarılı olmuşlardır. Söz konusu yüz yılda yazılan Türk kültür tarihinin iki büyük abidesi Kutadgu Bilig ile Divânü Lügati’t-Türk işte bu başarının delillerindendir. Merhum Reşit Rahmetî Arat’ın ifade ettiği gibi Divânü Lügati’t-Türk Türk dünyasının dış cephesini tespit ederken Kutadgu Bilig iç cephesini yani Türk dünyasının manevi tarafını, siyasi ve idari yönlerini tespit etmektedir. Türk devlet teşkilatında “Hâs Hâcib” lik gibi yüksek bir rütbeye sahip olan Balasagunlu Yusuf ‘un Kutadgu Bilig adlı eseri Türk kültürünün adalet ve kanun mevzularını aydınlatmak bakımından elimizde mevcut en kıymetli bir eser olmakla birlikte Türk düşünce tarihinin de vazgeçilmez kaynaklarındandır.

Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig, Karahanlılar.