Eğitim öğretim basamaklarında öğretmenlerin yardımcı araç gereç olarak kullandığı materyallerin başında ders kitapları gelmektedir. Ders kitapları evrensel olarak sıklıkla kullanılan, günümüz teknolojik gelişmelere karşın önemini yitirmeyen bir yere sahiptir. Bu nedenle ders kitapları bilginin işlenmesi ve öğretilmesinde önemli bir kaynak olarak ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada, 5 ve 8. sınıf ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin dilsel ve görsel olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, tarama modelindedir. Çalışmanın kapsamını 2023-2024 eğitim öğretim yılındaki Milli Eğitim Bakanlığınca okutulan Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırma verileri, doküman analizi tekniği ile toplanmıştır. Veriler, betimsel analiz ile yorumlanmıştır. 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan 8 ve 8. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan 8 olmak üzere toplamda 16 öykü metni incelenmiştir. Çalışma sonucunda, öyküler dilsel bağlamda incelendiğinde 5.sınıf ders kitabındaki öykülerin konusunun çocuğa görelik ilkesini sağladığı; 8.sınıf kitabındaki öykülerinin ise aşırı duygusallık içerdiği görülmüştür. Her iki sınıf seviyesinde de öykülerde deyimlere yer verildiği fakat atasözlerinin olmadığı; noktalama hatalarının 5. sınıf kitabındaki öykülerde 8. sınıfa göre daha çok olduğu; cümle uzunluklarının ise 5. sınıf için öğrenci seviyesine uygun olduğu 8. sınıfın bazı öykülerinde uzun cümleler kullanıldığı belirlenmiştir. Öyküler görsel bağlamda incelendiğinde her iki kitapta kullanılan görsellerin içerik hakkında bilgi verici olduğu; çocuğun eleştirel ve yaratıcı düşünmesine olanak sağlamadığı; sanatçı duyarlığını ve estetik bakış açısını desteklemediği görülmüştür. Sonuç olarak ders kitaplarındaki öykülerin öğrencilerde ilgiyi ve merakı uyandıracak biçimde dilsel ve görsel olarak yapılandırılması gerektiği ortaya konulmuştur. Bu bağlamda çalışma sonuçları doğrultusunda çeşitli önerilere yer verilmiştir.

Ortaokul 5 ve 8.sınıf Türkçe ders kitabı, öyküler, görsel metin, dilsel metin