Bu çalışmanın amacı, ders kitabı inceleme etkinliklerinin Fen Bilgisi öğretmen adaylarının ders kitabına yönelik bilişsel ve görsel algılarına etkisini incelemektir. Araştırmada ön test son test kontrol grupsuz deneysel desen kullanılmıştır. Çalışma grubu, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Ankara ilinde bulunan bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi öğretmenliği son sınıfta öğrenim gören 32 fen bilgisi öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırma verileri, “ders kitabı” kelime ilişkilendirme testi, “ders kitabı” açık uçlu soru ve “ders kitabı” çizimleri ile elde edilmiştir. Nitel verilerin analizinde MAXQDA analiz programı kullanılarak içerik analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Fen Bilgisi öğretmen adaylarının uygulama öncesi “ders kitabı” kavramına yönelik kelime ilişkilendirme testine verdikleri cevaplar 3 kategoride toplanmıştır (Ders kitabının içeriği (n=92), ders kitabının işlevi (n=42), ders kitabının özelliği (n=4)). Uygulama sonrası Fen Bilgisi öğretmen adaylarının “ders kitabı” kavramına yönelik kelime ilişkilendirme testine verdikleri cevaplar ise 4 kategoride toplanmıştır (Ders kitabının içeriği (n=44), ders kitabının işlevi (30), ders kitabının özelliği (5), ders kitabı inceleme kriterleri (80)). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının uygulama öncesi açık uçlu soruya ilişkin verdikleri cevaplar 2 kategoride toplanmıştır (Ders kitabının içeriği (n=115) ve ders kitabının özelliği (n=12)). Öğretmen adaylarının, ders kitabını en çok ders kitabının içeriği kategorisindeki görsellik (n=24), deney/etkinlik (n=23) ve konu anlatımı (n=19) kelimeleri ile ilişkilendirdikleri görülmüştür. Öğretmen adaylarının uygulama sonrası açık uçlu soruya ilişkin verdikleri cevaplar 2 kategoride toplanmıştır (Ders kitabının içeriği (n=150) ve ders kitabının özelliği (n=21)). Öğretmen adaylarının, ders kitabını en çok ders kitabının içeriği kategorisindeki görsellik (n=25), deney/etkinlik (n=23) ve konu anlatımı (n=19) kelimeleri ile ilişkilendirdikleri görülmüştür. Uygulama sonrası, öğretmen adaylarının ders kitabını daha geniş bir işlevsel çerçevede değerlendirmeye başlaması, öğretmenlerin kitapları yalnızca anlatım amaçlı kullanmak yerine, etkinliklere dayalı ve görsel açıdan zenginleştirilmiş materyaller olarak ele alması gerektiğini ortaya koymaktadır. Fen Bilgisi öğretmen adaylarının uygulama öncesi ve sonrası çizimlerinden elde edilen sonuçlar ise, bilişsel algılarına yönelik çıkan sonuçları destekler niteliktedir.

Fen bilgisi, ders kitabı, bilişsel algı, görsel algı, öğretmen adayı.