Abstract


ERGENLER VE BELİREN YETİŞKİNLERDE ÖZNEL İYİ OLUŞ: KİŞİLİK, DEĞERLER VE SOSYAL İLİŞKİLER

Mutluluğun kaynaklarının araştırılması, geçmişi çok eskilere dayanmakla birlikte ve günümüz ruh sağlığı araştırmalarında da önemli bir paya sahiptir. Mutluluk kavramı, bilimsel manada öznel iyi oluş olarak literatürde yer almaktadır. Öznel iyi oluş üzerine pek çok çalışma olmasına rağmen, bu kavramı gelişimsel bağlamda inceleyen çalışmalar halen sınırlıdır. Bu çalışma, ergenlerde ve beliren yetişkinlerde öznel iyi oluşu açıklamada kişiliğin, değerlerin ve sosyal ilişkilerin rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın bağımsız değişkenlerine ilişkin araştırma verileri Beş Faktör Kişilik Envanteri, Portre Değerler Anketi, İlişki Ağı Envanteri Kısa Formu; bağımlı değişkenlere ilişkin veriler ise Yaşam Doyumu Ölçeği ve Olumlu-Olumsuz Duygu Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın örneklemi elverişli örnekleme olup, veriler ergenler (n=372) ve beliren yetişkinlerden (n=344) oluşan toplam 716 katılımcıdan toplanmıştır. Veriler, gönüllülük esasına dayalı olarak toplanmıştır. Verilerin normal dağılım için test edilmesinden ve değişkenler arasında çoklu bağlantısallığın olmadığının tespit edilmesinden sonra ana analizlere geçilmiştir. Araştırmanın hipotezleri doğrultusunda Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı hesaplanmış ve Hiyerarşik Çoklu Regresyon Analizi yapılmıştır. Öznel iyi oluş literatürü incelendiğinde bireylerin öznel iyi oluş düzeylerinin cinsiyete göre farklılık gösterebildiği gözlendiğinden, cinsiyet bu çalışmada kontrol değişkeni olarak atanmıştır. Bulgular, nevrotikliğin hem ergenlerde hem de ortaya çıkan yetişkinlerde; muhafazacılığın ergenlerde, özgenişletimin beliren yetilkinlerde; anne ile olumlu ilişkinin ise hem ergenler hem de beliren yetişkinlerde öznel iyi oluşu etkilediğini göstermiştir. Bu çalışmada sosyal ilişkiler anne ve en yakın arkadaş ile sınırlandırılmıştır. Sonraki çalışmalarda bireylerin sosyal ağlarında farklı kişilerle olan ilişkilerine yer verilmesinin öznel iyi oluşun sosyal belirleyicilerinin daha iyi anlaşılması açısından önemli olduğu düşünülmektedir.



Keywords

Öznel iyi oluş, kişilik, değerler, sosyal ilişkiler





References